Haldun Taner'in Edebi Kişiliği Haldun Taner'in Edebi Kişiliği Nedir? Haldun Taner'in Edebi Kişiliği İle İlgili Bilgiler

Hata
Soru

Haldun Taner'in Edebi Kişiliği ile ilgili bilgileri sitemizde bulabilirsiniz. Aşağıda Haldun Taner'in Edebi Kişiliği ile ilgili detaylı bilgi ve anlatımlar verilmiştir.
Haldun Taner'in Edebi Kişiliği ile ilgili yorum ve yazılar üyelerimiz tarafından ekleniştir. Haldun Taner'in Edebi Kişiliği Nedir?, Haldun Taner'in Edebi Kişiliği Ne demektir, Haldun Taner'in Edebi Kişiliği Anlamı nedir? gibi soruların cevabını sitemizden bulabilirsiniz. Ayrıca diğer konular ile ilgili bilgileri Makaleler kategorimizden bulabilirsiniz.

Haldun Taner'in Yaşamı

Öykü, tiyatro ve kabare*  yazarı olarak edebiyat dünyasında iz bırakacak olan Haldun Taner, 1915 yılında İstanbul'da doğmuştur. Prof. Dr. Ahmet Selahattin onun babasıdır ve babası 1915 yıllarında son Osmanlı Mebusan Meclisi'nin üyesi, bağımsızlığa yazılarlarıyla ve nutuklarıyla destek veren bir aydındır. Mütareke yıllarında gerçek aydına yakışır şekilde ülkesinin bağımsızlığını savunan Prof. Dr. Ahmet Selahattin, Haldun Taner daha 5 yaşındayken ölmüştür. O da biricik annesiyle baş başa kalmıştır.

İlkokulu, şehit çocuğu mertebesiyle parasız yatılı olarak okumuş ve daha sonra Galatasaray Lisesini  ( 1935 ) bitirip devlet tarafından Almanya'ya gönderilmiştir. Heidelberg Üniversitesi'ne Siyasal Bilimler okumak için gönderilen Haldun Taner, Tüberküloz hastalığına yakalandığı için 1938 yılında yurduna dönmek zorunda kalmıştır. Daha sonra İstanbul Edebiyat Fakültesinde Alman Dili ve Edebiyatı bölümünü 1950 yılında 35 yaşında bitirip Sanat Tarihi bölümü asistanı olmuştur. Bölümü bitirdikten sonra Max Reinhardt Tiyatro Enstitüsü'ne öğrenim görmek için gitmiştir.

1957 yılında dönmüş ve İstanbul Üniversitesi Gazetecilik Enstitüsü'nde edebiyat ve sanat tarihi, Dil ? Tarih ? Coğrafya Fakültesinde ve İstanbul Edebiyat Fakültesinde tiyatro dersleri vermiştir.

Tercüman gazetesinde 1955 -1960 yılları arasında fıkra, başyazı, söyleşi türünde eserler vermiştir.

1967 yılında Devekuşu Kabare Tiyatrosu'nun kuruluşuna destek vermiş ve onun tanınıp gelişmesine öncülük etmiştir.

Milliyet Gazetesinde de yazarlık yapan Taner, bu görevini sürdürürken 7 Mayıs 1986'da İstanbul'da yaşama gözlerini yummuştur.

Haldun Taner'in Edebi Kişiliği

Birçok kaynakta tiyatrocu olarak geçer, evet ağrılıklı olarak tiyatro oyunları yazar ama öyküleri de tiyatro oyunları kadar güçlüdür.

Cumhuriyet Dönemi sanatçılarındandır.

Edebiyata hasta yatağında yazdığı radyo skeci ile girmiştir.

İlk öyküsünü ise Haldun Hasırcıoğlu takma adıyla Yedigün'de yayımlamıştır. Tarihler o zaman 1946'yı gösterir ve yayınladığı öykünün adı Töhmet'dir.

Güçlü bir mizah tarafı vardır. Bunu yine aynı derecede güçlü olan hiciv duygusuyla perçinler ve ortaya Haldun Taner tarzı çıkar.

Dili, sade ve kıvrak ama aynı zamanda destansı anlatımlara da açık, duru bir Türkçe olarak tanımlanabilir.

Çok iyi bir sosyal tenkitçidir. Gözlem yeteneği olağanüstüdür ve bunu eserlerinde de aynı şekilde işler. Onun eselerini okurken sanki oradaymışsınız hissine kapılırsınız.

Eserlerinde çağın sorunlarını işlemiş ama sadece işlemekle kalmamış, yine eserlerinden hareketle bu sorunlara kendince çözümler üretmiştir.

New York Herald Tribune'nin düzenlediği uluslararası yarışmada Şişhane'ye Yağmur Yağıyor adlı öyküsü, Türkiye'ye birincilik getirmiştir (1953).

1956 yılında Varlık dergisi tarafından yapılan soruşturmada yılın en beğenilen öykücüsü seçilmiştir. Yine aynı yıllarda yazdığı Kaçak ve Dağlar Delisi Ferhat ( Lütfi Akad ve Orhan Kemal ile birlikte 1957 yılında yazdı ) senaryoları da ödüle layık görülmüştür.

1957 sonrasında çalışmalarını tiyatro alanına yoğunlaştırdı. İlk başlarda çok başarılı olarak değerlendirilen dram türünde tiyatrolar verdi ve daha sonra da epik tiyatrolar yazmaya başladı. Bu bakımdan birçok araştırmacıya göre Haldun Taner tiyatrosu, 1949 yılında yazdığı Günün Adamı adlı oyundan Keşanlı Ali Destanı oyununa kadar ve bu oyundan sonra olmak üzere ikiye ayrılır.

Kendi deyimiyle Keşanlı Ali Destanı : "Gecekondu ortamında bir kahramanlık mitosunun paradisini veren?" 'dir.

Keşanlı Ali Destanı, Türk tiyatrosunda epik türünün tek örneğidir.

1960 sonrası tiyatromuz için Haldun Taner özeldir çünkü o , epik tiyatro etkisiyle, geleneksel Türk tiyatrosunu sentezlemiş, başarılı bir yerli epik tür ortaya çıkarmıştır.

Haldun Taner, epik tiyatronun ilk örneğini verdiği gibi kabare tiyatrosunun da ilk örneğini vermiştir.

Keşanlı Ali Destanı oyunundan sonra güncel olayları konu alan, siyasal ve toplumsal çatışmalarının ağır bastığı oyunlar kaleme alır.

Öykülerinde ise büyük kentin sıkıntılarını, anlatır. Bunu anlatırken de seçtiği ilginç tiplerin davranışlarını, onların tutarsızlıklarını, içlerinde yaşadıkları çelişkileri kullanır. Bu ilginç tiplerinin bu samimiyetsizliğini, mizahi, hicvedici ve alaycı bir anlatımla sunar okuyucuya.

Eşyaları konuşturur, gözlem yeteneği sayesinde sıkıcı olmayan ayrıntılı öyküler kaleme alır.

Bazı öykülerinde geleneksel biçimden sapan, şekil denemeleri de vardır.

Hemen her eserinde tarihimize bir atıfta, göndermede bulunur.

En ünlü eseri Fazilet Eczanesi'dir. Bu eserinde kapitalistleşen toplumu ve toplumdaki kapitalist etkileri ele alır.

Eserleri Bilgi Yayınevi'nden çıkmaktadır.

Adı ise, İstanbul Şehir Tiyatroları'nın Kadıköy'deki sahnesinde yaşatılmaktadır.

 Ölmeden önce yazı görevini yaptığı Milliyet gazetesi Haldun Taner için, öldüğü günden bu yana (1987'den beri) her yıl Haldun Taner Öykü ödüllerini düzenlemektedir.

*Kabare : Fransızcadan gelir. Bir tiyatro türü olarak kabul edilir. Epik tiyatro ile karıştırılmaması gerekir. Kabare aslında insanları güldürürken düşündüren, hiciv yönü ağır basan bir tiyatrodur. Her türlü güncel sorun, siyasi ya da politik durum işlenebilir. Dili sivri, cesur, yargılayıcı ve hicvedicidir. Toplum eleştirisi yapan oyun olarak da bilinir.

Dümdüz bir oyun değildir. Kabare bir nevi türler karışımı bir oyundur. Monologlara, skeçlere ( oyunca ), danslara, ritimlere, ezgilere hatta bazen kısa filmlere ya da saydam denilen gösterilere de yer verir kabareler. Gerçekten çok eğlendiren, güldüren ve keyifli oyunlardır. Birçok baskıcı toplum tarafından oynanmasına izin verilmeyen aynı zamanda yazarlarının ve oyuncularının pamuk ipliğinde gezdiği tiyatro türüdür.

ESERLERİ

 Öyküleri

Geçmiş Zaman Olur ki (1946)
Yaşasın Demokrasi (1948)
Şişhane'ye Yağmur Yağıyordu (1950)
Tuş (1951)
Onikiye Bir Var (1953)
Ayışığında Çalışkur (1954)
Sancho'nun Sabah Yürüyüşü (1964)
Konçinalar (1967)
Kızıl Saçlı Amazon (1970)
Yalıda Sabah (1979)
Şeytan Tüyü (1980)
Bir Kavak Ve İnsanlar
Ayak

Hatıra

Sırıtık Bir Küskün

Tiyatro Oyunları

Günün Adamı (1957)
Dışardakiler (1957)
Ve Değirmen Dönerdi (1958)
Fazilet Eczanesi (1960)
Timsah (1960)
Lütfen Dokunmayın (1961)
Huzur Çıkmazı (1962)
Keşanlı Ali Destanı (1964)
Gözlerimi Kaparım, Vazifemi Yaparım (1964)
Eşeğin Gölgesi (1965)
Zilli Zarife (1966)
Vatan Kurtaran Şaban (1967)
Bu Şehr-i İstanbul Ki (1968)
Sersem Kocanın Kurnaz Karısı (1969)
Astronot Niyazi (1970)
Ha Bu Diyar (1971)
Dün Bugün (1971)
Aşk-u Sevda (1973)
Dev Aynası (1973)
Yâr Bana Bir Eğlence (1974)
Ayışığında Şamata (1977)
Hayırdır İnşallah (1980)
Marko Paşa (1985)
Aleyna'nın kızı (1985)

Fıkra-Gezi-Söyleşi

Devekuşuna Mektuplar (1960)
Hak dostum Diye başlayalım Söze (1978)
Düşsem Yollara Yollara (1979)
Ölürse Ten Ölür Canlar Ölesi Değil (1979)
Yaz Boz Tahtası (1982)
Çok Güzelsin Gitme Dur (1983)
Berlin Mektupları (1984)
Koyma Akıl Oyma Akıl (1985)
Önce İnsan Olmak (1986)

Aldığı Ödüller

1953 - New York Herald Tribune Uluslararası Hikâye Yarışması Türkiye Birinciliği (Şişhane'ye Yağmur Yağıyordu)
1955 - Sait Faik Hikaye Armağanı (Onikiye Bir Var)
1956 - Varlık Dergisi En Beğenilen Öykü Yazarı ödülü
1972 - Türk Dil Kurumu Tiyatro Ödülü (Sersem Kocanın Kurnaz Karısı)
1983 - Sedat Simavi Vakfı Edebiyat Ödülü

Bu yazı hazırlanırken, Atilla Özkırımlı Türk Edebiyatı Ansiklopedisi ( c.4 s.1064- 1095-889) ve Türk Dili ve Edebiyatı / Akçağ Yayınları kaynaklarından yararlanılmıştır.

Kültür ve Sanat 2 yıl önce 0 Cevap 130 İzlenme

Yazar:Doğan Şahin

Doğan Şahin, henüz kendi hakkında bir şeyler yazmamış.

Cevapla

Üye girişi yaparsanız aşağıdaki bilgileri girmeniz gerekmez. Üye Ol - Giriş Yap

Güvenlik Kodu Resmi


Bu Bilgiye Yorum Yapılmamış. İlk Yorumu Siz Yapabilirsiniz.